Nagroda, upamiętniająca „Sprawiedliwą” Irenę Sendlerową, przyznawana jest Polakom, którzy przyczyniają się do zachowania dziedzictwa żydowskiego. W tym roku wyróżnienie otrzymali: Krzysztof Czyżewski, działacz społeczny, intelektualista, współzałożyciel i dyrektor Fundacji Pogranicze w Sejnach, oraz dr Jan Kulczyk, przedsiębiorca, który ofiarował Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie ponad 6 mln dolarów.
Nagroda im. Ireny Sendlerowej, nazwana na cześć polskiej działaczki społecznej, która ocaliła setki żydowskich dzieci z warszawskiego getta w okresie okupacji nazistowskiej, zostanie wręczona laureatom podczas dwóch ceremonii. Pierwsza z nich, podczas której nagrodę odbierze Krzysztof Czyżewski, odbędzie się 3 lipca w Krakowie. Z kolei wręczenie nagrody dr. Janowi Kulczykowi nastąpi 13 października w Warszawie.
– Ci dwaj wybitni Polacy, dzięki swojej wizji wielokulturowej Polski, wywarli znaczący i trwały wpływ na polskie społeczeństwo, pomagając zachować bogactwo żydowskiego dziedzictwa tego kraju − powiedział Tad Taube, przewodniczący Fundacji Taubego oraz Konsul Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w San Francisco.
Dzięki hojnej darowiźnie laureata dr. Jana Kulczyka w wysokości 20 mln złotych (ponad 6 mln dolarów amerykańskich) na rzecz Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN możliwe było przygotowanie światowej klasy stałej wystawy, która już podczas swojej pierwszej odsłony w październiku 2014 roku zdobyła międzynarodowe uznanie. Przekazanie funduszy muzeum w krytycznym momencie jego rozwoju miało znaczenie strategiczne, przez co dr Kulczyk pokazał wszystkim Polakom, jak istotną rolę odgrywa muzeum wraz z przedstawioną w nim tysiącletnią spuścizną polsko-żydowską. Otrzymana kwota jest największą darowizną, jaka została dotychczas przekazana przez obywatela Polski. Zapytany przez media o powody dokonania tak hojnej wpłaty, dr Kulczyk w wymowny sposób odpowiedział: „Życie nie jest wyłącznie biznesem, nie chodzi tylko o ekonomię. Musimy pamiętać o tym, co było.”
Laureat Krzysztof Czyżewski był jednym z pierwszych działaczy, którzy po upadku komunizmu wspierali promocję wielokulturowego dziedzictwa w Polsce, gdzie spuścizna żydowska (historia, muzyka i literatura) odgrywa niezwykle istotną rolę. Czyżewski założył Fundację Pogranicze w Sejnach w 1990 r., Ośrodek Pogranicze – sztuk, kultur, narodów w 1991 r., jak również Wydawnictwo Pograniczne i pismo Krasnogruda w 1993 r. W 2014 roku za swoje osiągnięcia Czyżewski otrzymał Nagrodę Dana Davida, przyznawaną przez Fundację Dana Davida, działającą przy uniwersytecie w Tel Awiwie (nagrodzeni zostali również Pierre Noa i Saul Friedlander). Każdego roku wręczane są trzy nagrody o wartości 1 mln dolarów w kategoriach „przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.” Czyżewskiego nagrodzono w kategorii „przeszłość” za „historię i pamięć”.
Nagroda im. Ireny Sendlerowej została ustanowiona w 2008 roku przez Fundację Taubego w celu upamiętnienia odważnej działaczki społecznej, uhonorowanej przez Instytut Yad Vashem tytułem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.” Nagroda przyznawana jest każdego roku 12 maja, dokładnie w rocznicę śmierci Ireny Sendlerowej. Otrzymują ją obywatele Polski, którzy wnoszą wybitny wkład w ochronę i odbudowę dziedzictwa żydowskiego w kraju.
Nominacje do Nagrody oceniane są przez komitet, w skład którego wchodzą członkowie rady doradczej Fundacji Taubego oraz liderzy społeczności żydowskiej w Polsce. Do grona dotychczasowych laureatów należą Janusz Makuch, dyrektor Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie, Jan Jagielski, archiwista Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, były prezydent Aleksander Kwaśniewski, Magda Grodzka-Gużkowska, która ryzykowała życiem, pomagając Irenie Sendlerowej w ratowaniu żydowskich dzieci z getta, prof. dr Maria Janion oraz dr Jolanta Ambrosewicz-Jacobs, cenione badaczki, Bogdan Zdrojewski, były minister kultury i dziedzictwa narodowego, Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezydent m. st. Warszawy, Tomasz Pietrasiewicz, założyciel i dyrektor Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie, oraz Małgorzata Niezabitowska, pisarka, dziennikarka i członkini Rady Muzeum.
Relacja z uroczystości wręczenia nagrody:
