Ekspozycja „Egzotyczna Europa” to największe wydarzenie wystawiennicze w Roku Alfreda Wierusza-Kowalskiego i mimo że dobiegło już końca, zostawiło po sobie ślad w formie albumu z reprodukcjami obrazów i artykułami specjalistycznymi.
W Roku Alfreda Wierusza-Kowalskiego wydane zostały dwie publikacje tematyczne. Jedna z nich to album należący do serii BOSZ Art, zatytułowany „Wierusz-Kowalski. Malarstwo”. Znaleźć w nim można podstawowe informacje na temat życia i twórczości urodzonego w Suwałkach artysty, a także Muzeum Okręgowego, gdzie znajduje się stała ekspozycja jego płócien, szkiców, pamiątek po nim i dokumentów (teksty w językach polskim i angielskim). Większość miejsca zajmują w albumie reprodukcje obrazów pędzla Wierusza.
Trochę śniegu, trochę piasku,
Trochę Kowalskiego i trochę Brandta,
I jeśli będzie tam jeszcze wilk,
To to już jest polskie malarstwo.Takim wierszykiem w monachijskiej prasie w latach 80. XIX wieku opisywano fenomen polskiego malarstwa. Tworzone z dala od ojczyzny, wyróżniało się nastrojowością, dynamiką, egzotycznym kostiumem i ukazywaną obyczajowością (fragment tekstu autorstwa Elizy Ptaszyńskiej, zamieszczony w albumie „Wierusz-Kowalski. Malarstwo” wydawnictwa BOSZ Art).
Album „Egzotyczna Europa. Kraj urodzenia na płótnach polskich monachijczyków” to „wspomnienie” wystawy pod tym tytułem. Oprócz analizy problematyki egzotyki w twórczości artystów, których obrazy były prezentowane podczas tej ekspozycji, w publikacji – katalogu znalazły się artykuły specjalistyczne poświęcone między innymi Monachium jako przestrzeni kontaktu międzynarodowego środowiska artystycznego w XIX wieku autorstwa Burcu Dogramaci, egzotyki w malarstwie Józefa Brandta Anny Baumgartner, wschodniej podróży Adama Mickiewicza, którą opisała Małgorzata Litwinowicz czy odmienności malarstwa polskiego w oczach krytyki, której swój tekst poświęciła Eliza Ptaszyńska, kurator wspomnianej wystawy.
Temat i nastrój polskich obrazów jest przyczyną tego, że malarstwo nasze „czuje się obco” pośród malarstwa niemieckiego. Jeden z krytyków sugestywnie odmalował rzeczywistość ukazaną na płótnach polskich malarzy: „Gierymski i jego towarzysze przedstawiają świat w najuboższej siermiędze: kawał polskiego błonia, kawał pokrytej trawą i krzakami puszty z dodaniem już za darmo sześciomilowej perspektywy sinej dali (…). Takie widzenie polskiego malarstwa powtarzać się będzie w kolejnych relacjach z wystaw, na których jakiś polski obraz zwrócił na siebie uwagę publiczności. Mnożą się określenia typu: „szare niebo i pusta okolica”, „skłonność do melancholii”, „monotonne pustkowia”, itp. (…) Mimo wszystko w malowaniu tych ubogich krajobrazów dostrzeżona pewien zamysł. Było to „dążenie do zupełnej prostoty przedmiotu” (fragment artykułu autorstwa kustosz Elizy Ptaszyńskiej pt. „Odmienność malarstwa polskiego w oczach krytyki”).
Teksty w albumie „Egzotyczna Europa” dostępne są w dwóch językach – polskim i niemieckim. Publikacja została wydana dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Miejskiego w Suwałkach, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.
- Obie publikacje dostępne są w Muzeum Okręgowym w Suwałkach, ul. Kościuszki 81. Album „Wierusz-Kowalski. Malarstwo” można nabyć w cenie 19,90 zł, zaś katalog wystawy „Egzotyczna Europa” kosztuje 40 zł.
Fot. Niebywałe Suwałki