Wygląd naszych miast to wypadkowa rozmaitych czynników: zamysłu deweloperów, interesów inwestorów forsujących korzystne dla nich rozwiązania, działań pracowników wydziału architektury. Wydaje się, że w całym tym konglomeracie rozmaitych wpływów potrzeby samych mieszkańców są mało istotne, marginalne. A przecież to najliczniejsza grupa, zatem jej głos powinien być słyszany i brany pod uwagę. I tak się niejednokrotnie dzieje – oddolne akcje bywają bardzo skuteczne, zarówno jeśli chodzi o powstanie nowych obiektów, zachowanie starych, uwzględnienie różnych postulatów mieszkańców. O ile oczywiście ten głos wybrzmi, zaistnieje. Czasem warto to uświadomić lokalnej społeczności, pomóc w artykułowaniu problemów i potrzeb.
Autor: Katarzyna Otłowska
Suwalczanie nie powinni mieć w tej kwestii powodów do narzekań – opracowany został i jest sukcesywnie realizowany „Zintegrowany Program Rewitalizacji Suwałk na lata 2017-2023”, dzięki któremu zabytkowa, najstarsza część miasta, okolice nominalnego centrum stały się obiektem działań mających na celu gruntowną naprawę stanu rzeczy. Wsparciem dla odpowiedzialnych za tę inicjatywę osób z ramienia Urzędu Miasta jest pomysł realizowany przez Stowarzyszenie Nie Po Drodze.
Już za kilka dni na podwórkach na terenie objętym Programem Rewitalizacji Suwałk rozpocznie się akcja nosząca sympatyczną nazwę – „Odwiedziny”. Budzi ona bardzo pozytywne skojarzenia, bo goście są tradycyjnie mile widziani, a tym bardziej tacy, którzy przychodzą z pomocą, wsparciem, ze świeżymi pomysłami, ale też po to, by wysłuchać pomysłów gospodarzy, wsłuchać się w ich potrzeby, poznać marzenia i bolączki.
Działania animatorów rozpoczną się 9 lipca. W pierwszym tygodniu obejmą one okolice między ulicą Emilii Plater i ul. Kościuszki. W kolejnym tygodniu (16-20 lipca) polem działań będzie obszar od Urzędu Miasta do PWSZ, zaś 23 lipca projekt zaistnieje na Osiedlu Drugim.
Jak wyjaśnia Agnieszka Dragon, jedna z inicjatorek projektu „Odwiedziny. Terenowa animacja kultury”, nie ma konkretnych lokalizacji, te pięć dni poświęcone danemu obszarowi będzie to czas poszukiwań, nawiązywania kontaktów:
Zakładamy spontaniczność lokalizacji, ponieważ nie wiemy, co nas na danym terenie czeka – jaka będzie pogoda, czy pojawią się ludzie, czy dany teren nie jest tylko „przechodniakiem” i może warto na następny dzień przenieść się na drugą stronę bloku. Chociaż każdy przechodniak czy psi wybieg to też istotny fragment tkanki miejskiej.
Planowanym efektem działań twórców projektu „Odwiedziny” jest zaproszenie mieszkańców do wspólnego mapowania miejsca, w którym mieszkają. Choć brzmi to nieco enigmatycznie, z pewnością nie sprawi problemów, a wręcz przeciwnie – będzie to okazja do rozmów i miłych wspomnień. Agnieszka Dragon przybliża ideę tego etapu spotkań:
Zaprosimy mieszkańców do tworzenia indywidualnych map ich najbliższego otoczenia. Na pierwszym spotkaniu ustalimy legendę, aby mapy były czytelne np. uśmiech oznacza miejsce, które lubię, wykrzyknik to miejsce problematyczne.
Wykonane dowolną techniką, przy użyciu wybranych metod mapy będą próbą ukazania najbliższego miejsca w sposób oddający bogactwo emocji i skojarzeń:
To, co ma znaleźć się na mapie, będzie określone jedynie kilkoma pytaniami wstępnymi – co jest dla Ciebie ważne w Twojej najbliższej okolicy? Co jest Twoim powodem do dumy? Czego się boisz? Co jest dobre, a co można by było zmienić? Gdzie lubisz spędzać czas?
Zwieńczeniem każdego z etapów projektu będzie minipiknik sąsiedzki, na którym wypracowane podczas działań podwórkowych pomysły i zebrane spostrzeżenia posłużą do stworzenia wspólnej, wielkoformatowej mapy najbliższej okolicy. Na pewno będzie to też okazja do nawiązania nowych znajomości, znalezienia osób o podobnych zainteresowaniach, zarażenia się pasjami sąsiadów. Organizatorzy nie ukrywają, że ich zamiarem jest także znalezienie aktywnych mieszkańców, którzy zaangażują się w pomoc i organizację tego przedsięwzięcia:
Na tej podstawie zdiagnozujemy “lokalnych ambasadorów zmiany”, z którymi byśmy chcieli kontynuować współpracę w przyszłości. Może okazać się, że na danym podwórku jest prężnie działająca i zintegrowana wspólnota mieszkańców, ale potrzebują wsparcia w realizacji swoich pomysłów.
Twórcy projektu zakładają podjęcie po jego zakończeniu konkretnych działań. Mapy tworzone przez wspólnoty mają zaowocować uświadomieniem potrzeb i problemów istniejących w danym miejscu, spotkania pomogą uaktywnić szersze grupy osób, zmotywować je do zabrania głosu, podejmowania decyzji, wspierania przyszłych inicjatyw na danym terenie.
Jesienią organizatorzy „Odwiedzin” chcą zaprosić na otwarte spotkanie podsumowujące projekt mieszkańców i mieszkanki biorące udział w lipcowych warsztatach mapowania, osoby zaangażowane w realizację Programu Rewitalizacji i organizacje pozarządowe. Agnieszka Dragon ma nadzieję, że rezultaty projektu, dyskusja uczestników spotkania i wypracowane w ten sposób wnioski posłużą skutecznej i efektywnej kontynuacji działań w obszarze rewitalizacji – w bardziej już konkretnej formie.
Jak dotrzeć do organizatorów? Czy mieszkańcy nie przegapią możliwości zabrania głosu w sprawach ich samych dotyczących? Tuż przed planowanym początkiem działań na każdym z obszarów ruszy akcja informacyjna. Pojawią się plakaty, organizatorzy będą informować bezpośrednio mieszkańców i wrzucać informacje na Facebooku i stronie stowarzyszenia (http://niepodrodze.org/).
Agnieszka Dragon – kulturoznawczyni, animatorka. Absolwentka kulturoznawstwa w Instytucie Kultury Polskiej UW. Członkini Stowarzyszenia Aktywności Społeczno-Artystycznej „Nie Po Drodze” (Suwałki) i Stowarzyszenia Aktywności Miejskich „Rozkwit” (Warszawa). Koordynatorka projektów rezydencyjnych, międzypokoleniowych i ogrodniczych. Interesuje się różnymi formami oddolnych aktywności mieszkańców miast. Lubi pracę w małych społecznościach, szczególnie tych sąsiedzkich. Zaangażowana w ruch otwierania ogródków działkowych. Współpracowała z Centrum Sztuki Współczesnej “Zamek Ujazdowski”, Instytutem Kultury Polskiej UW, Towarzystwem Inicjatyw Twórczych “ę”. Mieszka i pracuje pomiędzy Warszawą, Suwałkami i Londynem.
