W dniu 11 lipca przypada Narodowy Dzień Pamięci Męczeństwa Kresowian. Dzień 12 lipca został ustawiony Dniem Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Przypominamy ubiegłoroczny, rocznicowy reportaż autorstwa Danuty Kucmin, poświęcony rocznicom Obławy Augustowskiej, opublikowany w 2015 roku.
„Jeśli zapomnę o Nich,
Ty Boże na niebie,
zapomnij o mnie”
Adam Mickiewicz
Od 1991 roku w lipcu obchodzone są uroczyście rocznice zdarzeń z lipca 1945 roku. Szczególnymi miejscami obchodów są Giby k. Sejn oraz Augustów.
W Gibach, góra z wielkim krzyżem i kamieniami, to symboliczna Nekropolia Golgoty Wschodu. To był następny Katyń. Natomiast w Augustowie torturowano w Domu TURKA.
70 lat wstecz, w naszym kraju, po zakończeniu II wojny światowej, zaistniała największa zbrodnia na żołnierzach polskiego podziemia antykomunistycznego. Od 10 lipca do 28 lipca 1945 roku sowieci z pomocą milicji i nielicznego wojska polskiego oraz „niektórych” cywilów przeprowadzili obławę na żołnierzy podziemia niepodległościowego. Przesłuchiwano i torturowano w „Domu Turka” w Augustowie i w Gibach u jednego z gospodarzy w stodole. Zabijali funkcjonariusze sowieckiego kontrwywiadu „Smiersz”. Zatrzymanych było ok. 7 tys., ale 600 osób los nie jest znany do dziś. Śledztwo trwa od 1990 roku, ale Rosja nie przekazuje listy zamordowanych. Andriej Artizow szarga pamięć polskich bohaterów. Oskarża o współpracę z nazistami – przekazał to dr Łukasz Kamiński z IPN. Pomaga Stowarzyszenie „Memoriał” w Rosji – pomaga nam prof. Nikita Pietrow ze swoimi pracownikami.
Wielką niewiadomą, choć są przypuszczenia, są doły śmierci pomordowanych z AK. Tegoroczne uroczyste obchody w Gibach odbyły się w dniach 18 – 19 lipca. Młodzież szkolna z gimnazjów w Gibach, Karolinie w godzinach wieczornych 18 lipca przedstawiła bardzo piękne patriotyczne misterium recytatorsko – wokalne ku czci pamięci pomordowanych bohaterów z powiatów: augustowskiego, sejneńskiego, suwalskiego i sokólskiego. Zapalono setki zniczy w dowód czci i pamięci – w obecności członków rodzin ofiar, harcerzy, okolicznych mieszkańców oraz turystów i wypoczywającej w okolicy młodzieży szkolnej. Na zakończenie nauczyciel z Sejn, p. Grzegorz Kucharzewski zaprezentował swój recital wokalno – instrumentalny. Jego ciocia Zyta jest bohaterką pieśni, gdyż zginęła w Obławie.
Drugiego dnia, tj. 19 lipca okazanie wielkiej pamięci rozpoczęło się mszą św. na górze – symbolicznej nekropolii. Celebrę rozpoczął ks. biskup ełcki Jerzy Mazur z ks. bsp. Romualdem Kamińskim i wieloma innymi kapłanami. Miejscowy kapła oficjalnie przywitał rodziny ofiar Obławy, duchowieństwo, parlamentarzystów, delegacje urzędów państwowych i organizacji pozarządowych, wojska, policji, harcerstwa i wielu innych instytucji oraz okolicznych turystów wypoczywających na tych terenach i poczty sztandarowe.
Biskup ełcki poinformował, że dzień 12 lipca każdego roku będzie dniem pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Taką decyzję podjął sejm RP. O szczegółach przebiegu głosowania za Ustawą poinformował ks. prałat Stanisław Wysocki, przewodniczący Stowarzyszenia Rodzin Ofiar Obławy Augustowskiej. Członkowie jego najbliższej rodziny zginęli w Obławie. Na zakończenie, po celebracji mszy św. przez 12 kapłanów, wystąpili parlamentarzyści : Jarosław Zieliński i Bożena Kamińska, przedstawiciele IPN-u, członkowie władz samorządowych województwa i lokalnych.
Poseł J. Zieliński odczytał list Prezydenta-elekta Andrzeja Dudy, skierowany do ks. prałata St. Wysockiego. Zapewniał , że zobowiązuje się do odkrycia prawdy o dołach śmierci i ich ujawnienia oraz o tym, że Ustawa będzie wiadoma nie tylko w całej Polsce i na całym świecie. Zacytował Adama Mickiewicza i od siebie dodał: „Prawda i Pamięć będą silniejsze niż kłody na tej drodze”.
Uczestniczę w obchodach tej okazywanej pamięci od kilku lat i pamiętam jak przeżywał te wspomnienia osobisty świadek-uczestnik p. Marian Tananis, zeznając o tym w 2014 r. Ubiegłoroczne obchody rozpoczynały się w Sejnach z bardzo licznym udziałem Międzynarodowego Motocyklowego Rajdu Katyńskiego „W hołdzie Ofiarom Obławy Augustowskiej 1945”. Po raz drugi brali czynny udział i postanowili, iż na stałe wpiszą w swój grafik. I tak się stało.
W 69. rocznicę Obławy poświęcono krzyże pamięci w Puszczy Augustowskiej nad jeziorem Brożane. Jeden z nich upamiętnia pomordowanych żołnierzy z obwodów Augustów i Suwałki, walczących z jednostkami Armii Czerwonej (1945 r.) a drugi – Powstańców Styczniowych (1863 r.). Dokonali tego ojciec Dariusz Cichor (z Zakonu Paulinów) i ks. Andrzej Borkowski z Mikaszówki. Złożono kwiaty i zapalono światła pamięci-znicze.
Drugi dzień uroczystości odbył się w Augustowie – przy „Domu Turka” (siedziba NKWD – 1944 r., a w 1945 r. – UB) oraz przy pomniku Żołnierzy Wyklętych poległych na Wschodzie, a następnie w Studzienicznej. Wspomniano „kata” z Augustowa, Jana Szostaka, który po wstąpieniu do UB wskazywał, kogo brać i przesłuchiwać. Na pomniku jest sentencja Zbigniewa Herberta : „…nie dajmy zginąć poległym…”. Ojciec Dariusz prosił o modlitwę za pomordowanych z powiatów sokólskiego, sejneńskiego, augustowskiego i suwalskiego. Tu również złożono kwiaty i zapalono znicze. W Studzienicznej ks. prałat St. Wysocki przywitał bardzo licznych zebranych: delegata z Jasnej Góry, 14 Suwalski Pułk Marsz. J. Piłsudskiego, władze samorządowe, młodzież szkolną, Zw. Harcerstwa Rzeczypospolitej, orkiestrę z Suwałk pod batutą Beaty Michniewicz i innych.
W drugim dniu obchodów, w Gibach grupa rekonstrukcyjna działająca przy Muzeum Okręgowym w Suwałkach przeprowadziła rekonstrukcję wydarzeń spowodowanych przez NKWD w 1945 r. Były to sceny aresztowań, przesłuchania, wywózki osób z łapanki – Obławy. Na ten fragment uroczystości przybyła też młodzież i dzieci z kolonii w Żytkiejmach, pochodzące z rodzin polskich na Białorusi.
W Augustowie w lipcu br. otwarto wystawę: „Nowe zniewolenie. Obława Augustowska. Lipiec 1945 roku”.
Suwałki; dn. 10.10.2015 r.
,
