Wkrótce premiera książki pt. „Domy nadziei i miłosierdzia”, pod redakcją prof. zw. dr hab. Jana Wiktora Sienkiewicza, która jest pierwszą w literaturze próbą ujęcia fenomenu wileńskiego hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki – powołanego do życia w 2008 roku przez siostrę Michaelę Rak – z ideą światowego ruchu hospicyjnego i opieki paliatywnej, wypracowaną przez Brytyjkę – Dame Cicely Saunders – twórczynię londyńskiego Hospicjum Św. Krzysztofa oraz wskazanie na zbieżność wielu wątków wileńskiego hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki z dziejami, powstałego sześćdziesiąt lat temu hospicjum londyńskiego.
Przypomnijmy, że prof. Jan Wiktor Sienkiewicz jest doskonale znany naszym czytelnikom, realizował przed laty we współpracy z naszym portalem cykl „Wilno nad Tamizą”:
Sztuka na szlaku Armii Andersa – wywiad z prof. Janem Wiktorem Sienkiewiczem
Cykl “Wilno nad Tamizą”. Z prof. Janem Wiktorem Sienkiewiczem o artystach na emigracji (wideo)
Wilno nad Tamizą, cz. 3 – prof. Jan Wiktor Sienkiewicz o artystach w Armii Andersa
Dla tych, którzy doceniają kunszt i wiedzę profesora, najnowsza publikacja pod jego redakcją, to kolejna okazja, aby sięgnąć po historię nam najbliższą.
Wydawca: Oficyna Wydawnicza Kucharski z Torunia
Więcej o najnowszym opracowaniu:
Krzyżują się one [wątki – przyp. red.] między innymi poprzez pochodzącego z Wileńszczyzny męża Cicely Saunders, artystę malarza Mariana Bohusza-Szyszką; jego malarski „Cykl Chrystologiczny” oraz ikonografię św. Krzysztofa – symbol St. Christopher’s Hospice w Londynie, obecny także w herbie miasta Wilna.
Oprócz opracowań o charakterze naukowym, redaktor opracowania zaprosił do tomu, jako autorów tekstów, artystów, publicystów, dziennikarzy i filmowców, których „świadectwa” – odnoszą się bezpośrednio do doświadczeń chorych na raka, o których mówi też siostra Michaela Rak w zamieszczonych w książce wywiadach. Świadomie też nie wprowadził do książki tekstów ściśle medycznych. Ten aspekt, niezwykle ważny w opiece paliatywnej, pozostawia dla specjalistów w tej dziedzinie – z nadzieją, iż powstanie kolejny tom obejmujący te ważne obszary w opiece hospicyjnej.
W wileńskim hospicjum siostry Michaeli Rak, podobnie jak w londyńskim hospicjum Św. Krzysztofa Cicely Saunders – w naturalny sposób splotły się ze sobą trzy ważne, tworzące go filary: medyczny, religijny i artystyczny. Autorzy opracowań, skoncentrowali się na dwóch z nich: religijnym i artystycznym. Tak, jak malarski „Cykl Chrystologiczny” Mariana Bohusza-Szyszki tworzył główny duchowy motyw przewodni w procesie kompleksowego leczenia i opieki nad chorymi przebywającymi w londyńskim St. Christopher’s Hospice, tak głównym motywem przewodnim hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie, jest obraz Miłosierdzia Bożego – „Jezu Ufam Tobie”. Otrzymał on swoją artystyczną wizję na podstawie relacji św. siostry Faustyny Kowalskiej w 1934 roku w pracowni Eugeniusza Kazimirowskiego, która obecnie w kompleksie hospicjum jest główną kaplicą i centralnym miejscem akcentującym wileńskie źródło – z którego kult Miłosierdzia Bożego rozprzestrzenił się na cały świat.
Opracowanie pt. DOMY NADZIEI I MIŁOSIERDZIA jest więc próbą pokazania czytelnikowi, niezależnie od jego doświadczeń z medycyną i opieką paliatywną, że zarówno St. Christopher’s Hospice w Londynie, jak i hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie – nie są jedynie ostatnią przystanią na drodze ziemskiego życia, lecz prawdziwymi domami – oferującymi poza opiekę medyczną, przede wszystkim rodzinną ciepłą atmosferę, dopełnioną opieką duchową i psychologiczną. Są domami pełnymi życia, jak trafnie ujęła w 2018 roku ideę wileńskiego hospicjum Kinga Dębska, w swoim dokumentacyjnym filmie pt. „Tu się żyje”.
Na podstawie Wstępu prof. zw. dr hab. Jana Wiktora Sienkiewicza
MINISTER KULTURY REPUBLIKI LITEWSKIEJ PROF. MINDAUGAS KVIETKAUSKAS WE WSTĘPIE DO KSIĄŻKI NAPISAŁ:
Szanowni Państwo, w Państwa rękach znajduje się wyjątkowa publikacja pt. Domy Nadziei i Miłosierdzia, opisująca z perspektywy osobistych historii i świadectw fenomen hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki, prowadzonego od 2008 roku w Wilnie przez siostrę Michaelę Rak ze Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego. Wywodzący się z ziemi wileńskiej autor opracowania, prof. zw. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz, poprzez własne doświadczenie oraz historie konkretnych osób wskazuje na powiązania wileńskiego hospicjum z wywodzącą się z londyńskiego St. Christopher’s Hospice ideą światowego ruchu hospicyjnego i opieki paliatywnej, wypracowanej przez Dame Cicely Saunders.
W wileńskim hospicjum siostry Michaeli Rak, podobnie jak w londyńskim hospicjum św. Krzysztofa, w naturalny sposób splatają się ze sobą trzy ważne, tworzące go filary: medyczny, religijny i artystyczny. Autorzy tekstów zamieszczonych w publikacji skoncentrowali się na dwóch z nich: religijnym i artystycznym. Siecią łączącą historie obu hospicjów jest osobiste spotkanie z cierpieniem oraz niesienie pomocy bliskim. Spełnianie swojej misji w duchu wiary i pokory to przejaw najważniejszych wartości i najważniejszy element łączący te dwa wątki.
Miejscem spotkania bohaterów publikacji jest „przestrzeń dialogu między wiarą a kulturą”, do którego nawoływał św. Jan Paweł II w trakcie swojej historycznej pielgrzymki na Litwę w 1993 roku. Podczas spotkania z przedstawicielami kultury i nauki podkreślał: „W nowym klimacie kulturowym, który trzeba dopiero ukształtować, pozostaje otwarta wielka przestrzeń dialogu między wiarą a kulturą. Dialog ten nie będzie zresztą ograniczony do dziedziny ściśle religijnej, ale ogarnie także wielkie zagadnienia moralne i antropologiczne, nierozerwalnie z nią związane. Odnowione «przymierze» między Kościołem a światem kultury, choć ujęte w ramy dialogu respektującego ich wzajemną odmienność, wydaje się pilnie potrzebne, aby można było «odczytać» naszą jakże skomplikowaną epokę i wskazać właściwy kierunek dalszej drogi”.
Warto też zwrócić uwagę na przewijające się w publikacji znaczenie Wilna, z którym ściśle powiązany jest zarówno autor publikacji, jak i światowej sławy malarz Marian Bohusz–Szyszko. Jego prace stały się inspiracją i duchowym motywem przewodnim w procesie leczenia osób przebywających w St. Christopher’s Hospice i opieki nad nimi. To właśnie w Wilnie powstał obraz Miłosierdzia Bożego – „Jezu Ufam Tobie”, namalowany przez malarza Eugeniusza Kazimierowskiego w 1934 roku według wizji św. Siostry Faustyny Kowalskiej. Szczególnie znaczące jest to, że ówczesna pracownia i miejsce, w którym powstawał cudowny obraz, obecnie jest główną kaplicą i centralnym miejscem w kompleksie hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki.
Zatem książka ta jest przypomnieniem kilku ważnych – z historycznego, religijnego i artystycznego punktu widzenia – rocznic, a także symbolem obchodzonego obecnie na Litwie Roku Jana Pawła II.
Wierzę, że hospicjum prowadzone przez Siostrę Michaelę, oprócz swojej niewątpliwej misji niesienia pomocy cierpiącym tworzy, przestrzeń do integracji wewnętrznej potrzeby wiary i uczestnictwa w kulturze.
Prof. Mindaugas Kvietkauskas
Minister Kultury Republiki Litewskiej
Wydawcą książki jest Oficyna Wydawnicza Kucharski.
Książka powstała z okazji:
130-rocznicy urodzi bł. ks. Michała Sopoki, spowiednika św. siostry Faustyny Kowalskiej ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia – mistyczki, stygmatyczki i wizjonerki (1888); 100-rocznicy urodzin prekursorki medycyny paliatywnej i twórczyni St. Christopher’s Hospice w Londynie – Dame Cicely Saunders (1918); 85-rocznicy powstania w Wilnie piewszego olejnego wizerunku na płótnie; „Jezu Ufam Tobie” autorstwa artysty Eugeniusza Kazimirowskiego, namalowanego na podstawie relacji św. siostry Faustyny Kowalskiej, w pracowni będącej obecnie kaplicą hospicjum wileńskiego (1934); 10-rocznicy otwarcie pierwszego na Litwie, wileńskiego hospicjum im. bł. ks. Michała Sopoćki, założonego i kierowanego przez siostrę Michaelę Rak ze Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego (2008).
Z okazji otwarcia i poświęcenia Działu Dziecięcego Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie Pal. Kunigo Mykolo Sopočkos hospisas, założonego w 2008 roku i prowadzonego przez Siostrę Michaelę Rak, dnia 15 lutego 2020 roku, w wydawnictwie Oficyna Wydawnicza Kucharski (dzięki zaangażowaniu Pana Sebastiana Jaworowskiego Sebastian Jaworowski i wielu ludzi i instytucji dobrej woli), ukaże się książka pod redakcją Jana Wiktora Sienkiewicza Jan Wiktor Sienkiewicz pt. „Domy Nadziei i Miłosierdzia”.
Prof. zw. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz, polski historyk sztuki, krytyk sztuki i kurator. Pionier badań naukowych w zakresie sztuki i kultury polskiej na emigracji po 1939 roku. Pracownik naukowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Twórca jedynego w świecie w strukturach uniwersyteckich Zakładu Historii Sztuki i Kultury Polskiej na Emigracji w UMK. Obecnie kierownik Katedry Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji w UMK. Jest autorem, współautorem i współredaktorem 40 książek i 200 innych publikacji dotyczących kultury artystycznej w obrębie polskiej i europejskiej sztuki nowoczesnej a szczególnie polskiej plastyki i polskiego życia artystycznego poza Polską w XX i XXI wieku, w tym pierwszej monografii wileńskiego malarza Mariana Bohusza-Szyszki, którego „Cykl Chrystologiczny” został włączony przez Dame Cicely Saunders w program medyczny londyńskiego St. Christopher’s Hospice (Marian Bohusz-Szyszko 1901-1995. Życie i twórczość, Lublin 1995). Za wybitne zasługi w badaniach i w upowszechnianiu sztuki i kultury polskiej powstałej na emigracji, w 2014 roku odznaczony został przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. www.janwiktorsienkiewicz.pl
Więcej: