Lepienie naczyń techniką wałeczkową to dziś zapomniana na Suwalszczyźnie umiejętność. Filmy archiwalne, wykonane przed ponad pięćdziesięcioma laty przez pracowników Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, to ważny dokument dawnego życia. Dziś badacze wracają, aby podpytać potomków dawnych bohaterów o to, co wiedzą o dawnym rzemiośle.
Marian Pokropek o garncarstwie w Studzianym Lesie.
Wiejscy rzemieślnicy i ich umiejętności odchodzą w zapomnienie. Często rodziny nie pamiętają, czym dokładnie zajmowali się ich dziadkowie lub pradziadkowie. W Studzianym Lesie – wręcz przeciwnie. Właściciele pola namiotowego nad Czarną Hańczą opiekują się przeszłością – drewniana chata, którą badacze z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie uwiecznili na filmie, wciąż stoi – w dobrym stanie – i stanowi atrakcję dla odwiedzających Suwalszczyznę. Danuta Poświatowska, wnuczka Franciszka Jurgielewicza, nie tylko doskonale pamięta, czym zajmowali się pradziadek i stryjek, ale widziała też archiwalny film dokumentalny i znała jego bohaterów – w dodatku z imienia i nazwiska. Bez wahania wymienia „filmowy” piec u Żydanowiczów i garncarza Stanisława Rzodkiewicza. Pamięta też smak „zapiekanek” i drożdżówek z łachańki.
Danuta Poświatowska o dawnym życiu w Studzianym Lesie:
W Studzianym Lesie w piątek, 13 sierpnia do godz. 18.00 będzie można wziąć udział w bezpłatnych warsztatach garncarskich – zorganizowanych w nawiązaniu do archiwalnego filmu „Garnki ze Studzianego Lasu” z 1967 roku. Zajęcia prowadzi Paweł Szymański z Garncarni, który jako jedyny w Polsce potrafi posługiwać się tą techniką. Jak mówi – umiejętności nabył w oparciu o literaturę i nagrania archiwalne, ale przede wszystkim – w oparciu o praktykę.
Paweł Szymański o lepieniu garnków techniką wałeczkową:
Projekt Muzeum Etnograficznego w Warszawie – „Teren.RE-wizyty” trwa od kilku lat. Polega na przeprowadzaniu wywiadów ze spadkobiercami dawnych bohaterów filmowych, którzy występowali w filmach dokumentalnych, często nieudźwiękowionych, nagrywanych przez pracowników muzeum w latach 60. XX w. Tego lata pracownicy PME odwiedzili już Podhale, Suwalszczyznę i inne części regionu podlaskiego, przed nimi jeszcze wizyta na Mazowszu.
Autorka projektu Małgorzata Jaszczołt, kustoszka w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie o projekcie i działaniach nim objętych:
Fot. Niebywałe Suwałki
Fot. źródło: Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Studziany Las, lata 60. XX w.
Warsztaty lepienia naczyń techniką wałeczkową w Studzianym Lesie