Reklama
- Reklama -

Co wiemy o Suwalszczyźnie? Wkrótce oznakowanie etnotrasy

Wydanie publikacji „Ludowe tradycje Suwalszczyzny. Źródła i inspiracje” jest jednym z ważniejszych rezultatów projektu „Szlak Kultury Ludowej Suwalszczyzny – EtnoSuwalszczyzna”. To długoterminowe przedsięwzięcie, które w 2024 roku zaowocowało także konferencją naukową, wystawą oraz szeroko zakrojonymi badaniami terenowymi. Książka, dostępna w językach polskim i angielskim, podsumowuje bogactwo dziedzictwa kulturowego regionu, jednocześnie wskazując nowe kierunki jego rozwoju.

Fot. Niebywałe Suwałki

Pierwszym etapem projektu była organizacja konferencji naukowej oraz wystawy, które przybliżyły uczestnikom bogactwo kultury ludowej regionu. Nieco wcześniej zrealizowano aż 80 dni badań terenowych, podczas których udało się zgromadzić niezwykle cenne informacje na temat współczesnych twórców ludowych – zarówno artystów, rzemieślników, jak i osób zainteresowanych kultywowaniem tradycji. Wyniki badań pokazują, że chociaż liczba aktywnych twórców stopniowo się zmniejsza, to jakość ich prac zyskuje nieco inny wymiar – tradycyjne techniki łączone są z nowoczesnymi rozwiązaniami.

Efektem dotychczasowych działań jest publikacja „Ludowe tradycje Suwalszczyzny. Źródła i inspiracje” wydana przez Muzeum Okręgowe w Suwałkach w językach polskim i angielskim. Jak podkreśla dr Krzysztof Snarski, książka stanowi namacalny dowód przeprowadzonych badań, a jej treść obejmuje szerokie spektrum tematyczne: od budownictwa i kowalstwa, przez tkactwo, garncarstwo, muzykę i sztukę ludową, po tradycyjne stroje regionalne. Szczególnie ważne są rozdziały poświęcone krajobrazowi kulturowemu Suwalszczyzny oraz roli mniejszości etnicznych w kształtowaniu dziedzictwa regionu.

„Wydaje się, że jednym z najbardziej interesujących aspektów jest to, jak tradycyjne techniki i wzory znajdują zastosowanie we współczesnym wzornictwie, np. w modzie czy architekturze. Powrót do tradycyjnych ozdób w budownictwie to tylko jeden z wielu przykładów” – dodaje dr Snarski.

Wdrażanie Szlaku Kultury Ludowej w 2025 roku

W bieżącym roku projekt wkracza w etap bardziej namacalny dla szerszego grona odbiorców. Opracowywane są konkretne propozycje tras obejmujących kluczowe punkty kultury ludowej na Suwalszczyźnie. Każde z tych miejsc będzie odpowiednio oznakowane, a twórcy ludowi zyskają wsparcie w promowaniu swojej działalności. Planowane są także spotkania edukacyjne, podczas których rzemieślnicy dowiedzą się, jak bezpiecznie prowadzić działalność oraz docierać do nowych odbiorców.

Dr Krzysztof Snarski podkreśla, że jednym z głównych celów projektu jest nie tylko zachowanie dziedzictwa kulturowego, ale też jego reinterpretacja i włączenie do współczesnego obiegu artystycznego. Dzięki temu tradycyjna kultura ludowa może nadal inspirować i odgrywać ważną rolę w życiu mieszkańców regionu.

Dostęp do publikacji

Książka nie będzie dostępna w regularnej sprzedaży księgarskiej, ale można ją zdobyć podczas spotkań związanych z realizacją projektu lub w Muzeum Okręgowym w Suwałkach. „Szlak Kultury Ludowej Suwalszczyzny – EtnoSuwalszczyzna” to projekt finansowany ze środków Województwa Podlaskiego, w którym – oprócz Muzeum – uczestniczy Stowarzyszenie „Euroregion Niemen”.

Fragment: Kowalstwo na Suwalszczyźnie, Maciej Ambrosiewicz

Narzędzia do pracy w polu

Kowale wykonywali narzędzia służące do pracy w polu. Obrabianie ziemi wymagało korzystania z soch, które były używane do połowy XIX wieku na terenie dzisiejszej Suwalszczyzny. Sochy były wykonane z drewna, ale elementy przekładające wierzchnią warstwę gleby były żelazne – były to tzw. narogi. Do kopania w ziemi służyły łopaty drewniane uzbrojone jedynie na krawędzi roboczej w wygięty pasek żelaza. Jedna z takich łopat z pierwszej ćwierci XIX wieku znajduje się w zbiorach Muzeum Kanału Augustowskiego. Do pracy w ziemi używano motyk i kopaczek. Kopaczki do ziemniaków miały zwykle trzy zęby. Żelazne pługi, które zostały wynalezione w 1827 roku przez dwóch Czechów, Františka i Václava Veverkových, były już wykonywane fabrycznie. Do żęcia zboża używano sierpów i kos. Przedmioty te były wykonywane w kuźniach. W izbach regionalnych i muzeach są przechowywane sierpy wykonywane przez kowali.

Narzędzia łowieckie

Osobną grupę przedmiotów służących do łowienia zwierząt były wnyki i tzw. żelaza, czyli sidła do chwytania zwierząt. Zachowane sidła z przełomu XIX i XX wieku pokazują kunszt kowali, którzy je wykonywali. Jednak ich stosowanie przez mieszkańców wsi było nielegalne. Służby leśne ścigały kłusowników i niszczyły sidła.

Narzędzia służące do łowienia ryb

Bogactwo jezior skłaniało mieszkańców wsi do łowienia ryb. Jedną z metod było łowienie za pomocą ościeni, czyli zaostrzonych grzebieni zamocowanych do długiego drzewca. Zachowało się nieco ościeni wykonywanych przez kowali, chociaż ich używanie również było nielegalne. Zimą łowiono ryby spod lodu. Do wykonywania otworów w lodzie służyła pieśnia. Była ona wykonywana z twardej stali osadzonej na drzewcu. Kowale wykonywali wiele innych przedmiotów wspomagających łowienie, np. widły do przepychania sieci, elementy tzw. baby, czyli wyciągarki sieci itd.

Najnowsze artykuły

Można składać wnioski o refundację kosztów energii elektrycznej

W ramach programu „Aktywny samorząd” osoby z orzeczeniem o...

Za udział w Air Show trzeba będzie zapłacić

W nadchodzącej edycji Odlotowych Suwałk AIR SHOW, które od...

Walentynki w stylu eko – jak połączyć miłość z troską o planetę?

Walentynki to wyjątkowy dzień, który daje okazję do wyrażenia...

Nowe odcinki słuchowiska „Czyściochowe przygody”

Poszukujesz wartościowej rozrywki dla Twoich dzieci? Chcesz pokazać najmłodszym,...

Korzystne dla pacjentów zmiany w wystawianiu recept

Od 14 lutego (najbliższego piątku) dzięki zmianie przepisów regulujących...

„The Brutalist” – architektura na wielkim ekranie (bilety)

Już od 28 lutego 2025 roku w Cinema Lumiere...
Reklama

Pozostałe artykuły

Można składać wnioski o refundację kosztów energii elektrycznej

W ramach programu „Aktywny samorząd” osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą ubiegać się o pomoc finansową na refundację kosztów energii elektrycznej, która jest niezbędna...

Za udział w Air Show trzeba będzie zapłacić

W nadchodzącej edycji Odlotowych Suwałk AIR SHOW, które od lat przyciągają rzesze miłośników lotnictwa, zostaną wprowadzone bilety wstępu na wydarzenie. To odpowiedź na rosnące...

Walentynki w stylu eko – jak połączyć miłość z troską o planetę?

Walentynki to wyjątkowy dzień, który daje okazję do wyrażenia uczuć, spędzenia czasu z bliską osobą i obdarowania jej czymś wyjątkowym. Tradycyjnie kojarzone z bukietami...