Plansze z informacjami, zdjęciami, eksponaty inkaskie i starsze – prekolumbijskie z terenów Peru oraz Kolumbii, a także współczesne eksponaty związane z Indianami Keczua, współczesne kopie naczyń inkaskich wykonane w tradycyjnej technologii, a nawet cały zestaw naczyń z kolekcji inżyniera Władysława Klugera można zobaczyć na wystawie „Beyond the Visible”, otwartej w sobotę, 3 września w Muzeum Okręgowym w Suwałkach, przybliżającej efekty polsko-włosko-peruwiańskich badań w Machu Picchu.
Swoją obecność Polacy w Peru zaznaczyli w XIX w., realizując projekty inżynieryjno-budowlane, jak choćby słynną linię kolejową na wysokości 5 tys. m n.p.m. – według zamysłu Ernesta Malinowskiego. Jedną z osób, która przetarła szlaki dla archeologów był także inżynier Władysław Kluger, który przy okazji budowy transandyjskiej linii kolejowej, szosy przez Andy i wzdłuż jeziora Titicaca, żelaznych pomostów spacerowych w Callao, prowadził w Peru wykopaliska archeologiczne. W efekcie ekspedycji zgromadził około tysiąca eksponatów, które – na co wtedy pozwalało prawo – kupił i wywiózł do kraju – przekazał je Muzeum Starożytności przy krakowskiej Akademii Umiejętności. Malutką część tej kolekcji można zobaczyć również w Suwałkach.
O eksponatach Jerzy Brzozowski, dyrektor Muzeum Okręgowego w Suwałkach:
Prof. Mariusz Ziółkowski, dyrektor Centrum Badań Andyjskich Uniwersytetu Warszawskiego i prezes Oddziału Polskiego The Explorers Club, obecny podczas otwarcia wystawy w Suwałkach, podkreślił, że myśląc o Machu Picchu, warto pamiętać o tym, że na terenie tego Parku Narodowego znajduje się nie tylko jedno, najbardziej znane miasto – okala je 60 stanowisk archeologicznych. Odkryciem ich tajemnic zajmują się między innymi Polacy – jako jedyna zagraniczna ekspedycja, która została dopuszczona do prac wykopaliskowych na tamtym obszarze. Pomagają im Włosi. Stanowiska badają również Peruwiańczycy.
Prof. Ziółkowski do Peru wyjechał w 1978 r., uczestnicząc w „Pierwszej polskiej wyprawie w Andy”, złożonej ze specjalistów z Krakowa, Warszawy, Poznania. Badacz do tej pory wspomina, że była to nie tylko pierwsza polska wyprawa, ale pierwsza ekspedycja z bloku socjalistycznego.
– Pojechałem tam jako zastępca doktora Andrzeja Chrzanowskiego, pracowałem na wysokości 3700 m n.p.m. – w dolinie Checras, a po powrocie zacząłem marzyć o ponownym wyjeździe – wspomina. Kolejną wyprawę archeolog odbył do Ekwadoru. Do Peru powrócił dopiero 1985 r. ze względu na trudności w kraju. – Byłem uważany za osobnika o poglądach wywrotowych, zresztą słusznie – dodaje. Prof. Mariusz Ziółkowski został nagrodzony za rekonstrukcję kalendarza inkaskiego i podczas kongresu w Bogocie poznał szefa projektu Nazca w płd. Peru – prof. Giuseppe Oreficiego. Tak rozpoczęła się polsko-włoska współpraca.
Badacz Machu Picchu podczas rozmowy z naszym portalem przyznał, że w swojej karierze często mierzył się i mierzy z pytaniami o to, po co Polakom badania w Ameryce Południowej, finansowane – przynajmniej początkowo – za polskie pieniądze.
– Zbudowaliśmy tam markę. Opłaca się nas zatrudnić. To tak jak z archeologią śródziemnomorską i prof. Kazimierzem Michałowskim, który w Kairze stworzył Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej – polską wizytówkę kulturalną i naukową, która przetrwała wszelkie burze u nas i u nich. Spróbowałem ten wzorzec naśladować. Uważam, że jeśli chcemy, by ktoś na nas zwracał uwagę na świecie, na naszą kulturę, na naszą historię, musimy najpierw pokazać, że my się interesujemy innymi. To jest wymiana, wzajemność. Musimy udowodnić, że potrafimy nasze doświadczenia wykorzystać w badaniach innych kultur i że te kultury umiemy docenić – dodał.
Prof. Mariusz Ziółkowski o polskich badaniach w Peru:
Eksponaty prezentowane na wystawie pochodzą z: Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Archeologicznego w Krakowie, Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie oraz zbiorów prywatnych dra Macieja Sobczyka.
Wystawę „Beyond the Visible” można oglądać w Muzeum Okręgowym w Suwałkach, ul. T. Kościuszki 81 do 2 listopada 2022 r.
Fot. Niebywałe Suwałki
