Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną i nieuleczalną. Nowe leki całkowicie zmieniły perspektywę funkcjonowania osób cierpiących na tę chorobę. Współpracująca z Poradnią Medyczną “CardioVita” w Suwałkach, lek. Marlena Chodorowska – mimo sukcesów w obszarze diagnostyki i leczenia cukrzycy – przypomina złotą maksymę Hipokratesa: lepiej zapobiegać, niż leczyć.
Materiał partnera – wywiad powstał we współpracy z Poradnią Medyczną „CardioVita” w Suwałkach.
Z lek. Marleną Chodorowską rozmawiała Iwona Danilewicz.
Iwona Danilewicz: Często mówi się, że cukrzyca jest chorobą osób starszych i otyłych – ile w tym prawdy?
Lek. Marlena Chodorowska: Prawda leży pośrodku. Kiedyś tak rzeczywiście było, że cukrzyca dotyczyła osób starszych i otyłych. Obecnie to jedna z chorób cywilizacyjnych i metabolicznych. Wcześniej osoby z cukrzycą typu 2 średnio zaczynały chorować na tę chorobę w wieku 50-60 lat, teraz już nawet 30-latkowie chorują na cukrzycę związaną z uwarunkowaniami środowiskowymi i stylem życia.
Jaki odsetek populacji może na tę chorobę zachorować w przyszłości?
Wyniki badań są zatrważające. Z roku na rok prognozy ulegają pogorszeniu. Uważa się, że co trzecia osoba dorosła jest zagrożona rozwojem cukrzycy typu 2.
Dlaczego prognozy są tak negatywne? Gdzie leży tego przyczyna?
Liczba osób chorych na cukrzycę rośnie wprost proporcjonalnie do liczby osób z nadwagą i otyłością w społeczeństwie. Głównymi czynnikami rozwoju cukrzycy są właśnie nadwaga i otyłość. Wzrasta również odsetek osób młodych chorujących na tę chorobę. Kolejny czynnik to przetworzona żywność – jemy coraz szybciej i jemy żywność coraz bardziej przetworzoną. Pomimo tego, że rozwija się moda na aktywność fizyczną, to niestety, ale ruszamy się coraz mniej. Chodzi o ruch powtarzalny, systematyczny.
Cukrzyca jest chorobą nieuleczalną. Jak się przed nią bronić – co robić, jak o siebie dbać?
Najprostsze rozwiązania są najtrudniejsze do wdrożenia. Konieczny jest powrót do korzeni, do przeszłości. Musimy myśleć o tym, co i jak jemy, świadomie wybierać produkty oraz ilości spożywanych posiłków oraz dbać jakość tych posiłków. Spożywane produkty powinny być jak najmniej przetworzone. Najlepsze są takie rzeczy, które przygotowujemy sami w domu. Zdaję sobie sprawę, że popularne jest jedzenie “na mieście”, ale nigdy nic dobrego z tego nie wyniknie. Istotna jest też aktywność fizyczna. Wszędzie dojeżdżamy samochodami, dowozimy dzieci do szkoły. Najmłodsi już nie chodzą pieszo. Regularna aktywność fizyczna to podstawa zdrowego funkcjonowania, nie chodzi o zrywy, ale o powtarzalny, najlepiej codzienny ruch. Jeśli nie ruszamy się codziennie, to powinniśmy uprawiać sport przynajmniej trzy razy w tygodniu po 30 minut.
Akcje informacyjne, wyniki badań, artykuły prasowe dotyczące cukrzycy są powszechne i dostępne. Na początku rozmowy wspomniała Pani, że co trzecia osoba i tak prawdopodobnie zachoruje. Gdzie kryje się problem w korelacji tych dwóch aspektów?
Wszyscy mamy tendencję do podejmowania aktywności, które kończą się podobnie jak postanowienia noworoczne. Efektem takich akcji świadomościowych również są chwilowe zrywy, trwające 3-6 miesięcy. Nie o taki efekt chodzi, to nie przyniesie pozytywnych skutków. Istotą jest zmiana mentalności i stylu życia. Nie istnieje dieta cud, która zapobiegnie rozwojowi cukrzycy. Jedyna rzecz, która może pomóc, to całkowita zmiana sposobu funkcjonowania – zwolnienie tempa życia, spożywanie posiłków w regularnych odstępach czasu i jedzenie posiłków przygotowanych z głową.
Jaki sygnały powinny nas zaniepokoić? Kiedy warto pomyśleć o wizycie kontrolnej?
Jeżeli już dojdzie do rozwoju cukrzycy, to mamy notorycznie podwyższony poziom glukozy we krwi, czyli hiperglikemię. Typowymi objawami są: nadmierne pragnienie, zwiększona ilość oddawanego moczu – szczególnie nocą, utrata masy ciała. Często występują również nawracające zmiany skórne, które z trudem się goją i wymagają maści z antybiotykami, zazwyczaj występujące w miejscach często podrażnionych – pod pachami, w pachwinach, na plecach. Wtedy na pewno należy wykonać badanie poziomu glukozy we krwi.
Innym sygnałem jest trudno gojąca się lub nie gojąca się grzybica. Pacjenci trafiają do mnie nierzadko od dermatologów albo od urologów, np. u mężczyzn pojawia się nawracające zakażenie cewki moczowej.
W grupie ryzyka są też kobiety w ciąży z tzw. cukrzycą ciążową. W ich przypadku istnieje ryzyko rozwoju choroby w przyszłości. Regularnym badaniom powinna poddawać się każda kobieta, która urodziła dziecko ważące co najmniej 4 kilogramy – nawet gdy w ciąży nie miała cukrzycy.
Osoby z nadwagą i otyłością również znajdują się w puli osób zagrożonych zachorowaniem na cukrzycę. Każda taka osoba powinna poddać się profilaktycznemu badaniu przynajmniej raz w roku, podobnie jak osoby z nadciśnieniem tętniczym.
Jacy pacjenci z tych wymienionych grup trafiają do Pani najczęściej?
Osoby z nadwagą lub otyłością, które w toku badań zostały zdiagnozowane pod kątem hiperglikemii. Druga grupa to osoby kierowane do mnie z gabinetów kardiologicznych.
Czy cukrzyca może mieć wpływ na zdrowie psychiczne?
Nierozpoznana i długo nieleczona owszem. W takim przypadku mogą pojawić się zaburzenia psychiczne, zaburzenia zachowania i zaburzenia nastroju. Są to jednak marginalne przypadki. Warto wiedzieć, że są też pacjenci leczeni psychiatrycznie, którzy przyjmują określone leki, a część z nich zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy.
W leczeniu cukrzycy wykorzystywane są nowatorskie i bardzo skuteczne leki. Ale jak to mówią o beczce miodu i łyżce dziegciu… Czy znane są już ich skutki uboczne?
Do tej pory mieliśmy tak naprawdę do wyboru dwa leki, które dawkowaliśmy w zależności od potrzeb pacjenta. Sytuację zmieniły diametralnie inhibitory SGLT-2 i analogi GLP-1, które zrobiły furorę w leczeniu cukrzycy. Okazuje się, że większość pacjentów, którzy do tej pory korzystali z insuliny, może być leczona za ich pomocą. Inhibitory są lekami doustnymi, analogi są przyjmowane w formie zastrzyku. Substancje te bardzo dobrze wpływają na cukier, a “działaniem niepożądanym” jest ubytek masy ciała. Zastrzyki możemy przyjmować raz dziennie albo raz na tydzień, dlatego analogi cieszą się największą popularnością. Niestety, zaczyna ich brakować – pacjenci mają ogromny problem z dostępem do tych leków.
Badania udowodniły, że analogi zwiększają ryzyko ostrego zapalenia trzustki i rozwoju raka tarczycy. Zanim włączymy je do leczenia, trzeba bardzo starannie przeanalizować przypadek pacjenta. Są pewne sytuacje, gdy tych leków przypisać pacjentowi nie możemy. Ryzyko powikłań nie jest wielkie, zaznaczę jednak, że nie mamy wyników badań długoterminowych, ponieważ te leki są nowością na polskim rynku – mamy do nich dostęp od około 5 lat.
Jak Pani prognozuje, czym będzie charakteryzowało się leczenie cukrzycy w przyszłości?
Idziemy w dobrym kierunku, ale podkreślę raz jeszcze – nawet świetne leki nie zastąpią racjonalnego stylu życia i zdrowego jedzenia.
Dziękuję za rozmowę.
Marlena Chodorowska, endokrynolog, diabetolog, absolwentka Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Białymstoku, dyplom lekarza uzyskała w 2007 r. Szkolenia specjalizacyjne z chorób wewnętrznych, diabetologii oraz endokrynologii odbywała w Oddziale Chorób Wewnętrznych, Diabetologii, Endokrynologii i Reumatologii Szpitala Wojewódzkiego w Białymstoku. Obecnie jest starszym asystentem na Oddziale Chorób Wewnętrznych, Diabetologii, Endokrynologii i Reumatologii Szpitala Wojewódzkiego w Białymstoku. W pracy zajmuje się diagnostyką i leczeniem zaburzeń endokrynologicznych, cukrzycy oraz chorób internistycznych. Jest aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Lekarz Marlena Chodorowska wykonuje USG tarczycy oraz zajmuje się diagnostyką i nowoczesnym leczeniem: chorób tarczycy (choroba Hashimoto, choroba Graves-Basedowa, wole guzkowe); chorób przytarczyc; chorób przysadki mózgowej; chorób nadnerczy; zaburzeń wydzielania androgenów, zaburzeń miesiączkowania, zaburzeń płodności (w tym zespołu policystycznych jajników); otyłości i jej powikłań; cukrzycy i jej powikłań.
CARDIOVITA – PORADNIA MEDYCZNA
Suwałki, ul. ks. J. Popiełuszki 1 lok. U6, tel. 721 484 442, e-mail: rejestracja@cardiovita.pl. Godziny otwarcia: Poniedziałek- Piątek: 8:00-18:00. Punkt Pobrań: Poniedziałek-Piątek: 06:30-11:00.
