Kancelaria Premiera w latach 2020-2021 wydała blisko 200 mln zł na zakup środków ochrony indywidualnej, lecz według ustaleń Najwyższej Izby Kontroli (NIK), środki te zostały zużyte niegospodarnie, nierzetelnie i niecelowo. W raporcie NIK stwierdzono, że pomimo wysokich nakładów finansowych, polecenie szefa rządu w kwietniu 2020 r. do spółek Skarbu Państwa oraz Agencji Rozwoju Przemysłu nie przyczyniło się do zapewnienia szybkich dostaw niezbędnych materiałów ochronnych.
Środki ochrony indywidualnej, takie jak maseczki, przyłbice i kombinezony, miały być zakupione w celu walki z pandemią COVID-19. Jednakże, według NIK, część dostarczonych produktów nie spełniała standardów jakościowych, co mogło zagrażać życiu i zdrowiu personelu medycznego korzystającego z nich.
W raporcie NIK zwrócono uwagę na kilka kluczowych problemów:
- Brak doświadczenia spółek w branży medycznej: Spółki Skarbu Państwa oraz Agencja Rozwoju Przemysłu, którym powierzono zakup środków ochrony, nie miały wcześniejszego doświadczenia w handlu artykułami medycznymi. Nieprawidłowości w procesie zakupu wynikają także z faktu, że spółki te nie zajmowały się wcześniej obrotem artykułami medycznymi.
- Niejasność w wyborze dostawców: Ministerstwo Aktywów Państwowych (MAP) ustaliło firmy mogące dostarczyć potrzebne produkty, jednakże NIK nie otrzymała wyjaśnienia na temat kryteriów wyboru tych konkretnych firm. Niektóre z wybranych firm, takie jak firma K., nie miały wcześniejszego doświadczenia w zakupie środków ochrony indywidualnej.
- Problemy z jakością produktów: Część dostarczonych produktów nie spełniała standardów jakościowych, co zostało potwierdzone w badaniach przeprowadzonych przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (CIOP). Niektóre maseczki nie spełniały norm europejskich i nie mogły być stosowane do ochrony przed wirusem SARS-CoV-2.
- Niedostateczna kontrola i nadzór: Proces zakupu nie był odpowiednio nadzorowany, co mogło prowadzić do niewłaściwego wykorzystania środków publicznych. W rezultacie część zakupionych produktów została odrzucona ze względu na niską jakość, co stanowiło stratę dla spółek Skarbu Państwa.
Raport NIK wskazał również na ryzyko występowania mechanizmów korupcyjnych w związku z brakiem jawności i kontroli nad procesem zakupu środków ochrony indywidualnej.
W związku z ustaleniami kontroli, NIK złożyła zawiadomienie do prokuratury w sprawie nieprawidłowości w zarządzaniu funduszami na zakup środków ochrony indywidualnej.
Mimo że sytuacja związana z pandemią wymagała szybkich działań, ważne jest, aby środki publiczne były wydawane w sposób odpowiedzialny i skuteczny. Niewłaściwe zarządzanie środkami na zakup środków ochrony indywidualnej przez Kancelarię Premiera jest poważnym problemem, który wymaga pilnego działania i poprawy procedur.